4 Temmuz'da Astana, Avrasya süreçlerinin gelecekteki gelişimini şekillendiren ŞİÖ zirvesine ev sahipliği yaptı. Bu süreçler enerji tedarik rotalarındaki değişikliklerden Hindistan ve Çin gibi büyük oyuncular arasındaki sorunların çözümüne kadar uzanıyor. Devlet liderlerinin konuşmaları, zirvenin ana temalarından birinin küresel dinamiklerdeki değişimleri kavramak ve Avrasya alanında güvenlik ilkeleri oluşturmak olduğu vurguladı. Dolayısıyla bu etkinliği sadece ŞİÖ zirvesi olarak nitelendirmek onun önemini hafife almak olur; bu tam anlamıyla bir Astana Kongresi'ydi.
Viyana ve Astana Kongresi
Viyana Kongresi (1814-1815) Napolyon Bonapart'ın yenilgisinin ardından Avrupa'daki güç dengesini yeniden tesis etmek amacıyla toplanmıştır. Avusturya, İngiltere, Fransa, Prusya ve Rusya gibi büyük Avrupalı güçleri içeriyordu. Öncelikli hedef, bölgesel sınırları yeniden tesis etmek ve Avrupa'da tek bir baskın gücün yeniden ortaya çıkmasını önlemek, böylece Napolyon Savaşları sonrası barış ve istikrar için bir çerçeve oluşturmaktı.
Buna karşılık, 4 Temmuz 2024 tarihinde Astana'da düzenlenen Astana ŞİÖ Zirvesi, Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) için önemli bir olaydı. Önemli katılımcılar arasında Çin, Hindistan, Kazakistan, Kırgız Cumhuriyeti, Rusya, Pakistan, Tacikistan, Özbekistan, İran, Türkmenistan, Azerbaycan, Belarus, Katar, BAE, Türkiye ve Moğolistan yer aldı. Zirvede Avrasya'daki enerji tedarik yolları, güvenlik kaygıları ve bölgesel işbirliği konuları ele alınarak güncel küresel değişimlerin üstesinden gelinmesi ve bölgede güvenlik ilkelerinin tesis edilmesi amaçlandı. Artan küresel krizlerin ortasında Avrasyalı liderler, çok kutuplu bir dünya düzeninde devletlerarası ilişkileri tanımlayan ortak ilkeler bulmak için bir araya geldi.
Astana Kongresi, uygun bir şekilde adlandırılabileceği üzere, ŞİÖ Konsey toplantısı veya ŞİÖ Artı zirvesinden daha fazlasını kapsadı. Kongreye 16 devlet veya hükümet başkanının katılması örgüte yönelik artan ilginin altını çizmektedir. Bu artan uluslararası ilgi ilk olarak Semerkant'taki 2022 ŞİÖ zirvesi sırasında, Ukrayna'daki çatışmanın başlangıcına denk gelecek şekilde ortaya çıkmıştır. Uzman çevrelerde ŞİÖ'nün etkisizliğine ilişkin yaygın görüşlere rağmen, örgüt önemli ölçüde ilgi çekmeye devam ediyor. Bu durum, örgütün karmaşık jeopolitik ortamın yönlendirilmesinde ve bölgesel ve küresel sorunların ele alınmasında oynayabileceği potansiyel role bağlanabilir.
Analizin devamını orjinal dilinden buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.